G-Eskadron Koninklijke Marechaussee


Het G-Eskadron Koninklijke Marechaussee in 1958 voor de brigade in Soestdijk. Oer-YP KN 53-74 in een colonne-opstelling waarvoor hij werd ontwikkeld; evacuatie van onze Koninklijke familie bij een Russische inval. Foto boven en onder van Peter Nijmeijer.

'Verplaatsing onder pantser'
Uit het gelijknamige artikel door Jan Gaasbeek verschenen in Marechaussee Contact nummer 2-2018, het tijdschrift voor en door (oud) marechaussees van de Stichting Marechaussee Contact.

"In verband met de Russische dreiging na de Tweede Wereldoorlog kon door de Bevelhebber der Landstrijdkrachten (BLS) met een telegram het G-Eskadron worden gealarmeerd. Dat telegram regelde de verplaatsing onder pantser van de leden van de Koninklijke Familie naar een veilige locatie. De aanwezigheid van de Koninklijke Familie op Paleis Soestdijk en later Kasteel Drakensteyn betekende een extra inspanning voor het District KMar Utrecht. De districtscommandant had voor de uitvoering van het telegram enkele personeelsleden uit de vredessterkte van zijn district beschikbaar die onder zijn leiding konden worden belast met de verplaatsing door het G-Eskadron. Het district beschikte uiteindelijk over acht YP's. Tevens waren andere voertuigen voor de logistiek beschikbaar.

Onder leiding van de Sous Chef Operatien van de BLS werd jaarlijks aandacht besteed aan de geoefendheid en alarmering en werd er vergaderd in de Prinses Julianakazerne te Den Haag. Vrijwel elke maand werd een rij- en verbindingsoefening gehouden terwijl ook meerdaagse oefeningen werden uitgeschreven. De chauffeurs en boordschutter/bijrijders konden in overleg zelf ook individuele rijoefeningen houden voor het onderhouden van de rijvaardigheid. In de sterkte van Brigade Soestdijk waren twee functionarissen van de Verbindingsdienst KL opgenomen, belast met het geven van instructie en het onderhoud van de verbindingsapparatuur.
Aan de voertuigen moest veel en uitgebreid onderhoud worden gepleegd, maar liefst driehonderd onderhoudspunten verdienden aandacht! De YP-408 was voor MIO-inspectieteams een dankbaar object en voor districtscommandanten (soms) een blok aan het been.

Rijopleiding
Veel personeelsleden van het District KMar Utrecht hebben in de loop van de tijd wel met het G-Eskadron te maken gehad. Alvorens een YP-408 mocht worden bestuurd, moest een rijopleiding bij het Pantserinfanterie Rijopleidingscentrum (PIROC) in Veldhoven worden gevolgd. Een opleiding bestaande uit verkeerstheorie, rijonderricht waaronder terreinrijden en onderhoud. Ook het wisselen van een wiel werd beoefend, een hele klus, waarvoor veel tijd moest worden uitgetrokken. Het rijden met een YP was overigens een belevenis. Het gemak waarmee het logge tien ton wegend voertuig te besturen was, deed menige luxe auto 'verbleken'! Wanneer het eskadron uitrukte, meestal met begeleiding van KMar-motorrijders, was er over het algemeen veel bekijks. Overigens had het behalen van het YP-rijbewijs een groot voordeel. Op het civiele rijbewijs konden alle (groot) rijbewijzen inclusief bus worden bijgeschreven. In het dagelijks verkeer was het rijden met een YP-408 niet alleen voor de chauffeur een behoorlijke uitdaging maar ook voor de boordschutter/bijrijder. Deze verleende de chauffeur assistentie door op kruispunten 'rechts vrij' te roepen en had ook de taak om actief mee te blijven kijken tijdens het rijden.

Verbindingsapparatuur
Alle YP's van het G-Eskadron waren uitgerust met een radio-installatie RT-3030/GRC-3030. Met deze zender/ontvanger konden berichten worden verstuurd en ontvangen per telefonie en telegrafie (morse). De commandovoertuigen waren verder uitgerust met een drietraps eindversterker. Deze versterker mocht alleen in trap 2 en 3 gebruikt worden als de antennemast van zes meter volledig was opgebouwd en geaard. De motor moest stationair draaien in verband met het stroomverbruik. Als er gereden werd bevond de antenne zich in gebogen toestand over het voertuig, vastgemaakt aan de voorkant met tuidraden.

Meerdaagse oefeningen
Een- of tweemaal per jaar werden met het G-Eskadron meerdaagse oefeningen gehouden. Onder andere werd de Mergellandroute gereden, waarbij de stuurmanskunst van de chauffeurs behoorlijk op de proef werd gesteld, en het er ook op aankwam de breedte (2.40 meter) en lengte (6.10 meter) van de voertuigen goed in te schatten. Ook was er een keer een grote rit naar de omgeving van Pieterburen met een wadlooptocht.
Tijdens deze wadlooptocht werd zeer behulpzaam een klas verpleegsters geholpen met oversteken van het wad.

1980, Harskamp, afkoelen van lopen .50, (vlnr) mar1 Joost Leliaert,
mar1 Gijs Dorrestein, wmr1 Jan Gaasbeek

Schietoefeningen
Op het Infanterie Schietkamp in Harskamp werden jaarlijks schietoefeningen gehouden - soms ook rijdend - met het boordwapen van de YP-408, de Browning .50. In colonneverband werd naar het oefenterrein gereden en werden de voertuigen op het schietpunt 'baan India' opgesteld. Alvorens er kon worden geschoten, moesten de wapens nauwgezet worden afgesteld met het zogenaamde 'no go en go hulpstuk'.
Dat was een precies werkje en voorkwam dat het wapen tijdens het schieten vastliep en er schade ontstond waardoor de loop niet meer verwijderd kon worden. Dat kwam wel eens voor en de vastgelopen .50 werd dan veilig afgevoerd om te worden onderzocht door een onderzoekscommissie van de Technische Dienst. Was een verkeerde afstelling de oorzaak, dan kon dat gevolgen hebben voor degene die nalatig was geweest. Bij het schieten werden de lopen zeer heet en moesten regelmatig worden verwisseld en gekoeld. Daarbij moest voorzichtig worden gehandeld om brandwonden te voorkomen.

Andere inzet en afscheid
Bij hoge uitzondering (met toestemming van de BLS) werden de YP's van het G-Eskadron in 1975 ook ingezet voor bijstand in Amsterdam bij een Molukse gijzelingsactie en voor de rondombeveiliging van Paleis Soestdijk bij een voorgenomen Molukse actie om koningin Juliana te gijzelen. Na jaren van trouwe dienst bij het eskadron werden de acht YP's in maart 1986 buiten gebruik gesteld en afgevoerd. In de loop der jaren werden de voertuigen onderhoudsgevoeliger en kregen steeds meer defecten. Ze werden verkocht, verschroot of gestald bij musea of een kazerne (zoals de Koning Willem III- kazerne in Apeldoorn). Eén YP kreeg een tweede leven op de vliegbasis Sintra in Portugal.
28 jaar lang maakte de DAF YP-408 deel uit van het G-Eskadron. De pantserrupsvoertuigen M113 en YPR kwamen er voor terug. Halverwege de jaren negentig werd het eskadron opgeheven."

Met dank aan Jan Gaasbeek


Nadat de twee oer-YP's rond 1968 werden vervangen (en op raadselachtige wijze verdwenen), waren er binnen het G-eskadron van het District Utrecht steeds een 8-tal YP's in dienst. Twee en later vier hiervan op Soestdijk. Van de volgende voertuigen is bekend dat ze op enig moment bij het G-Eskadron waren ondergebracht. Zes stuks werden tussentijds gewisseld. De reden hiervoor is nog onbekend.

Vanaf 1968: Na wisseling tot maart 1986
KN 75-52 [ link ] PWI-GR
KN 75-53 [ link ] PWI-GR
KN 75-54 [ link ] PWI-GR
KN 85-20 [ link ] PWI-GR
KN 85-21 PWI-GR
KN 76-23 PW-CO
KN 76-24 [ link ] PW-CO
KN 90-05 [ link ] PW-CO
KN 75-53 [ link ] PWI-GR (niet vervangen)
KN 75-54 [ link ] PWI-GR (niet vervangen)
KN 75-57 [ link ] PWI-GR
KN 75-59 [ link ] PWI-GR
KN 75-73 [ link ] PWI-GR
KN 75-78 [ link ] PWI-GR
KN 89-83 [ link ] PW-CO
KN 89-85 [ link ] PW-CO

Deze foto is gemaakt in de zomer van 1971, de KN 85-20 voor de munitiebunker op het terrein van de KMar brigade Soestdijk. Foto dankzij Henk Aalbers.

KN 76-24, PWCO van het G-eskadron Koninklijke Marechaussee. Foto KMar-blad dankzij Henk Aalbers.

De KN 90-05 op het terrein van de brigade Soestdijk in 1971 [ klik voor groot ] Foto van Henk Aalbers.

Een radio-rijoefening wadlopen begin 70-er jaren Pieterburen. Foto: kap Kmar b.d. Coos Peters,
dankzij Peter Nijmeijer [ klik voor groot ]

Peter Nijmeijer:
"Ik heb in het G-Eskadron gezeten vanaf eind 1974, toen ik voor de eerste keer op Soesterberg geplaatst werd.
Zo ongeveer iedereen van het toenmalige District Utrecht Kmar was ingedeeld in het G-Eskadron. Als chauffeur, schutter .50, beveiliging, motorrijder of Cogroep.
De vtgn stonden over een aantal Brigades geparkeerd.

2 op Soesterberg,
2 op Utrecht, de 83 en 85
2 op Soestdijk (brigade ) en
2 op Amersfoort. Deze zijn later ook naar Soestdijk verhuist.

Peter Nijmeijer en de PW-CO KN 89-83, Brigade Utrecht 1980

"Ik ben natuurlijk als boordschutter begonnen. Soesterberg was toen een kleine brigade van ongeveer 25 man. Ik heb mijn rijbewijs in februari 1978 gehaald op het Piroc.
Vanaf dat moment was de 75-54 mijn auto.

1x per maand hadden wij een rij en radio oefening met alle wagens.
1 dag rijden via bepaalde voorbestemde routes en 1 dag onderhoud op de brigade Soestdijk.

Verder 1 of 2 x per jaar een meerdaagse oefening ergens in Nederland.
Ook gingen we twee keer per jaar naar het ISK om de boel in brand te schieten.........
Ik bedoel, om schietoefeningen te houden.
Verder konden we als chauffeur/boordschutter nog in overleg individuele rijoefeningen houden in het kader van onderhoud rijvaardigheid.

Brigade Soestdijk 2010

Soestdijk
Wat de meeste (Oud) collega's uit het "G" is bijgebleven was de beveiliging van Paleis Soestdijk. We hadden die avond op Soesterberg een verjaardag gevierd. We zaten toen als ongetrouwde marechaussee's natuurlijk intern. Niets wees erop, dat er zich iets ernstigs zou gaan afspelen, dus het bier vloeide rijkelijk uit de tap. Aangezien we de andere dag wel weer gewoon ons werk moesten doen, werd de zaak om ongeveer 01.00 uur afgesloten en opgeruimd.

We lagen nog geen uur in onze bedden, toen we met veel lawaai werden gewekt door de dienstdoende collega's. "ALARM VOOR HET G" Binnen een half uur moesten de wagens in vol ornaat op Soestdijk staan. Persoonlijke wapens (pistool en karabijn) op de man, inclusief munitie. Ik zal je zeggen, dat je dan wel wakker bent, want bij andere alarmoefeningen kreeg je meer tijd en geen wapens mee. Alleen..............wie ging er rijden. (Er was toen net een nieuwe alcoholwetgeving) Maar gezien de ernst van de situatie en het feit dat we begeleiding van collega's kregen, gingen we daar niet moeilijk over doen. Wie het eerst komt, wie het eerst maalt.

Op Soestdijk (brigade ) aangekomen. moesten de 2 PWCo's door een achterafpaadje naar de flanken van het paleis. De .50's werden geplaatst en voorzien van munitie. We kregen toen ook te horen, dat er een groep Molukkers onderweg was in een vrachtauto om een poging te doen de koningin te gijzelen. Deze zijn (naar later bleek) onderweg "opgevangen" , maar wij kregen maar 1 opdracht. Alles wat door het hek probeerde te rammen, werd zonder pardon onder vuur genomen. Dan schiet je adrenalinepeil toch behoorlijk door het plafond, dat kan ik je zeggen! De torens en de .50 waren in een soort van kruisvuur vastgezet op het midden van de twee toegangshekken. Het was gewoon een kwestie van de trekker overhalen en vasthouden. Dit bleef een tijdlang zo gaan met 8-uurs diensten, tot de dreiging over was. Koningin Juliana is nog wel boos geweest over het feit, dat de YP-s bij het "parkeren" de gazons aan de zijkanten danig hadden gemold. Maar ja, het was natuurlijk in het donker en het was niet voorzichtig gedaan. Maar ze had er natuurlijk begrip voor.

Amsterdam
Bij de gijzeling van het consulaat in Amsterdam, hebben 2 YP's nog een tijdje bij het woonhuis van de consul gestaan. Maar dat is niet lang geweest. Daar was ik ook niet zelf bij. Ik zat toen in Wassenaar op een beveiligingstaak. Ik denk niet, dat er veel collega's van het G weten, dat de YP eigenlijk ontwikkeld is voor de KMar. Het is wel een leuk detail.
Ik zal dan ook oude bekenden uit het G opmerkzaam maken op de site en vragen om eventuele verdere gegevens en anekdotes. Trouwens, na de gijzelingsacties en de actie bij het paleis, kwam eindelijk de erkenning waar wij zo lang op gehoopt hadden. Op de zijkant kwamen grote stickers " KONINKLIJKE MARECHAUSSEE" . Het geheim was eraf. Daar waren we toen best wel trots op, want voor die tijd was je gewoon een soldaat in een pantserwagen (niets ten nadele natuurlijk), maar wij voelden ons toch wel een beetje apart.

Trouwens weetje, dat je met 6 motoren, 4 VW combi's en 8 YP's van 10 ton over een 6-tons bruggetje kunt "jagen" zonder (al te veel) schade aan te richten.
Dit was bij een oefening in het Noorden des Lands, waarbij de hele colonne op tijdstip X in plaats Y moest zijn en de spitsrijders een verkeerd weggetje in waren gereden!
Het was gewoon gas erop en gaan! Stevig spul maken ze daar in het Noorden hoor!

De KN 75-54.
Deze is in gebruik geweest bij het zgn. G-Eskadron Kmar in het District Utrecht.
De "54 " en de "73" stonden altijd op de Brigade Soesterberg.
Veel foto's zijn er niet uit de tijd van het G-eskadron, want we waren toen erg geheim. Foto's maken was een doodzonde. Er stond ook alleen een brugclassificatie op de buitenkant. Dit veranderde na de gijzeling van het Indonesisch consulaat in Amsterdam. "

Gijzelingsdrama Indonesisch Consulaat. 10 december 1975. Vijf KMar-wagens op de Willemsparkweg thv 210 Amsterdam [ streetview ]. Voorop de KN 75-54. Nederlands Dagblad; dankzij Barry van der Aart.

Een wagen van het G-Eskadron in 11 december 1975, afzetting Koninginneweg. [ streetview ]
Foto: Nationaal Archief. [ link ]

KMar afzetting met YP en zandzakken, Dufaystraat Amsterdam, 11 december 1975. [ streetview ]
Foto: Nationaal Archief. [ link ]

Bron: Noord-Hollands Archief, collectie Fotopersbureau De Boer. [ klik voor groot ]

De KN 75-78 in 1983 op de Kolonel van Royenweg in Soesterberg. Foto: Sander Ruys

De KN 75-73 augustus 1985. Foto: Sander Ruys. De blauwe stickers met 'Koninklijke Marechaussee' werden gebruikt vanaf 1976 tot het moment dat ze werden ingeleverd in 1986.

Fort de Bilt, Biltsestraatweg Utrecht 1986.
Deze Foto's zijn beschikbaar gesteld door E. de Bruin kap. bd der KMar. Met dank aan Henk Aalbers.
Van links naar rechts:  de KN 89-85, KN 75-57, KN 75-54 en KN 75-53. [ klik voor groot ]

Hoewel niet te lezen moeten links de 89-83, 75-59, 75-73 en 75-78 staan. Acht YP's van de KMar District Utrecht. [ klik voor groot ] De 89-85 neus aan neus met de 75-53.

Biltsestraatweg Utrecht. Colonne begeleid door motorijders rijden langs de poort, de KN 89-85 op kop.
[ klik voor groot ]

[ klik voor groot ]

[ klik voor groot ] De KN 75-54 [ link ]

Voorlaatste voertuig waarschijnlijk de KN 89-83. Daarachter twee KMar VW combi's. [ klik voor groot ]

Uit: KMar-blad "Ons Wapen" van 26 juni 1986. Met dank aan Fred Klijndijk

De KN 75-54, hier nog op de Bernhardkazerne, werd op 6 augustus 2014 definitief verplaatst naar het Opleidings Centrum KMar in Apeldoorn. Foto: Peter Nijmeijer [ meer over de 75-54 ]

2015________________________________________________

Zeker drie YP's van het 'G' hebben de snijbranders van '93 overleefd, er rest er nu nog één.....

Apeldoorn, Koning Willem III kazerne 2014, de KN 75-54 [ link ]
Foto: Roel van Essen [ klik voor groot ]

De KN 75-73 Brigade Utrecht. In 1992 aan Portugal overgedragen en daar stond hij in 2015 nog steeds. Verschroot in 2016. Foto Gertjan Schut. [ link ]

Ook de KN 76-24 begon aan een tweede leven bij de Policia Aerea. Hier tijdens een parade op de vliegbasis van Sintra Portugal enige jaren geleden. Verschroot in 2016. [ link ]

Het door Artitec uitgebrachte schaalmodel 1-87 van de KN 89-83. Met enthousiaste hulp van KMar-ers tot stand is gekomen en kon vanaf begin 2015 kant-en-klaar besteld worden in hun webshop.

Het G-Eskadron 1985 in miniatuur van Peter Nijmeijer. [ klik voor groot ]

Peter: "Het G-esk Kmar met de kentekens uit mijn Kmar periode. De PW-Co's hebben weliswaar hetzelfde kenteken (KN 89-83), maar ik heb KN 89-85 aangevraagd bij Artitec samen met 2 x DAF YA-328. Dan is het plaatje compleet. De Kmar aanduiding en kentekens van de andere YP's zijn aangebracht door een modelbouwende kennis. Dat priegelwerk lukt mij niet meer!!"

TERUG