
Het G-Eskadron Koninklijke Marechaussee in 1958 voor de brigade in Soestdijk.
Oer-YP KN 53-74 in een colonne-opstelling waarvoor hij werd ontwikkeld;
evacuatie van onze Koninklijke familie bij een Russische inval. Foto boven
en onder van Peter Nijmeijer.

'Verplaatsing onder pantser'
Uit het gelijknamige artikel door Jan Gaasbeek verschenen in Marechaussee
Contact nummer 2-2018, het tijdschrift voor en door (oud) marechaussees
van de Stichting Marechaussee Contact.
"In verband met de Russische dreiging na de Tweede Wereldoorlog
kon door de Bevelhebber der Landstrijdkrachten (BLS) met een telegram
het G-Eskadron worden gealarmeerd. Dat telegram regelde de verplaatsing
onder pantser van de leden van de Koninklijke Familie naar een veilige
locatie. De aanwezigheid van de Koninklijke Familie op Paleis Soestdijk
en later Kasteel Drakensteyn betekende een extra inspanning voor
het District KMar Utrecht. De districtscommandant had voor de uitvoering
van het telegram enkele personeelsleden uit de vredessterkte van
zijn district beschikbaar die onder zijn leiding konden worden belast
met de verplaatsing door het G-Eskadron. Het district beschikte
uiteindelijk over acht YP's. Tevens waren andere voertuigen voor
de logistiek beschikbaar.
Onder leiding van de Sous Chef Operatien van de BLS werd jaarlijks
aandacht besteed aan de geoefendheid en alarmering en werd er vergaderd
in de Prinses Julianakazerne te Den Haag. Vrijwel elke maand werd
een rij- en verbindingsoefening gehouden terwijl ook meerdaagse
oefeningen werden uitgeschreven. De chauffeurs en boordschutter/bijrijders
konden in overleg zelf ook individuele rijoefeningen houden voor
het onderhouden van de rijvaardigheid. In de sterkte van Brigade
Soestdijk waren twee functionarissen van de Verbindingsdienst KL
opgenomen, belast met het geven van instructie en het onderhoud
van de verbindingsapparatuur.
Aan de voertuigen moest veel en uitgebreid onderhoud worden gepleegd,
maar liefst driehonderd onderhoudspunten verdienden aandacht! De
YP-408 was voor MIO-inspectieteams een dankbaar object en voor districtscommandanten
(soms) een blok aan het been.
Rijopleiding
Veel personeelsleden van het District KMar Utrecht hebben in de
loop van de tijd wel met het G-Eskadron te maken gehad. Alvorens
een YP-408 mocht worden bestuurd, moest een rijopleiding bij het
Pantserinfanterie Rijopleidingscentrum (PIROC) in Veldhoven worden
gevolgd. Een opleiding bestaande uit verkeerstheorie, rijonderricht
waaronder terreinrijden en onderhoud. Ook het wisselen van een wiel
werd beoefend, een hele klus, waarvoor veel tijd moest worden uitgetrokken.
Het rijden met een YP was overigens een belevenis. Het gemak waarmee
het logge tien ton wegend voertuig te besturen was, deed menige
luxe auto 'verbleken'! Wanneer het eskadron uitrukte, meestal met
begeleiding van KMar-motorrijders, was er over het algemeen veel
bekijks. Overigens had het behalen van het YP-rijbewijs een groot
voordeel. Op het civiele rijbewijs konden alle (groot) rijbewijzen
inclusief bus worden bijgeschreven. In het dagelijks verkeer was
het rijden met een YP-408 niet alleen voor de chauffeur een behoorlijke
uitdaging maar ook voor de boordschutter/bijrijder. Deze verleende
de chauffeur assistentie door op kruispunten 'rechts vrij' te roepen
en had ook de taak om actief mee te blijven kijken tijdens het rijden.
Verbindingsapparatuur
Alle YP's van het G-Eskadron waren uitgerust met een radio-installatie
RT-3030/GRC-3030. Met deze zender/ontvanger konden berichten worden
verstuurd en ontvangen per telefonie en telegrafie (morse). De commandovoertuigen
waren verder uitgerust met een drietraps eindversterker. Deze versterker
mocht alleen in trap 2 en 3 gebruikt worden als de antennemast van
zes meter volledig was opgebouwd en geaard. De motor moest stationair
draaien in verband met het stroomverbruik. Als er gereden werd bevond
de antenne zich in gebogen toestand over het voertuig, vastgemaakt
aan de voorkant met tuidraden.
Meerdaagse oefeningen
Een- of tweemaal per jaar werden met het G-Eskadron meerdaagse oefeningen
gehouden. Onder andere werd de Mergellandroute gereden, waarbij
de stuurmanskunst van de chauffeurs behoorlijk op de proef werd
gesteld, en het er ook op aankwam de breedte (2.40 meter) en lengte
(6.10 meter) van de voertuigen goed in te schatten. Ook was er een
keer een grote rit naar de omgeving van Pieterburen met een wadlooptocht.
Tijdens deze wadlooptocht werd zeer behulpzaam een klas verpleegsters
geholpen met oversteken van het wad.

1980, Harskamp, afkoelen van lopen .50, (vlnr) mar1 Joost
Leliaert,
mar1 Gijs Dorrestein, wmr1 Jan Gaasbeek
Schietoefeningen
Op het Infanterie Schietkamp in Harskamp werden jaarlijks schietoefeningen
gehouden - soms ook rijdend - met het boordwapen van de YP-408,
de Browning .50. In colonneverband werd naar het oefenterrein gereden
en werden de voertuigen op het schietpunt 'baan India' opgesteld.
Alvorens er kon worden geschoten, moesten de wapens nauwgezet worden
afgesteld met het zogenaamde 'no go en go hulpstuk'.
Dat was een precies werkje en voorkwam dat het wapen tijdens het
schieten vastliep en er schade ontstond waardoor de loop niet
meer verwijderd kon worden. Dat kwam wel eens voor en de vastgelopen
.50 werd dan veilig afgevoerd om te worden onderzocht door een onderzoekscommissie
van de Technische Dienst. Was een verkeerde afstelling de oorzaak,
dan kon dat gevolgen hebben voor degene die nalatig was geweest.
Bij het schieten werden de lopen zeer heet en moesten regelmatig
worden verwisseld en gekoeld. Daarbij moest voorzichtig worden gehandeld
om brandwonden te voorkomen.
Andere inzet en afscheid
Bij hoge uitzondering (met toestemming van de BLS) werden de YP's
van het G-Eskadron in 1975 ook ingezet voor bijstand in Amsterdam
bij een Molukse gijzelingsactie en voor de rondombeveiliging van
Paleis Soestdijk bij een voorgenomen Molukse actie om koningin Juliana
te gijzelen. Na jaren van trouwe dienst bij het eskadron werden
de acht YP's in maart 1986 buiten gebruik gesteld en afgevoerd.
In de loop der jaren werden de voertuigen onderhoudsgevoeliger en
kregen steeds meer defecten. Ze werden verkocht, verschroot of gestald
bij musea of een kazerne (zoals de Koning Willem III- kazerne in
Apeldoorn). Eén YP kreeg een tweede leven op de vliegbasis Sintra
in Portugal.
28 jaar lang maakte de DAF YP-408 deel uit van het G-Eskadron. De
pantserrupsvoertuigen M113 en YPR kwamen er voor terug. Halverwege
de jaren negentig werd het eskadron opgeheven."
Met dank aan Jan Gaasbeek
|
Nadat de twee oer-YP's rond 1968 werden vervangen (en op
raadselachtige wijze verdwenen), waren er binnen het G-eskadron van het District Utrecht steeds
een 8-tal YP's in dienst. Twee en later vier hiervan op
Soestdijk. Van de volgende voertuigen is bekend dat
ze op enig moment bij het G-Eskadron waren ondergebracht.
Zes stuks werden tussentijds gewisseld. De reden hiervoor is nog
onbekend.
Vanaf 1968: |
Na wisseling tot maart 1986 |
KN 75-52 [
link ] |
PWI-GR |
KN 75-53 [
link ] |
PWI-GR |
KN 75-54 [
link ] |
PWI-GR |
KN 85-20 [
link ] |
PWI-GR |
KN 85-21 |
PWI-GR |
KN 76-23 |
PW-CO |
KN 76-24 [
link ] |
PW-CO |
KN 90-05 [
link ] |
PW-CO |
|
KN 75-53 [
link ] |
PWI-GR (niet vervangen) |
KN 75-54 [
link ] |
PWI-GR (niet vervangen) |
KN 75-57 [
link ] |
PWI-GR |
KN 75-59 [
link ] |
PWI-GR |
KN 75-73 [
link ] |
PWI-GR |
KN 75-78 [
link ] |
PWI-GR |
KN 89-83 [
link ] |
PW-CO |
KN 89-85 [
link ] |
PW-CO |
|
|
Deze foto is gemaakt in de zomer van 1971, de KN 85-20 voor de munitiebunker
op het terrein van de KMar brigade Soestdijk. Foto dankzij Henk Aalbers.

KN 76-24, PWCO van het G-eskadron Koninklijke Marechaussee. Foto KMar-blad
dankzij Henk Aalbers.

De KN 90-05 op het terrein van de brigade Soestdijk in 1971 [
klik voor groot
] Foto van Henk Aalbers.

Een radio-rijoefening wadlopen begin 70-er jaren Pieterburen. Foto: kap
Kmar b.d. Coos Peters,
dankzij Peter Nijmeijer [
klik voor groot
]
Peter Nijmeijer:
"Ik heb in het G-Eskadron gezeten vanaf eind 1974, toen ik voor de eerste keer
op Soesterberg geplaatst werd.
Zo ongeveer iedereen van het toenmalige District Utrecht
Kmar was ingedeeld in het G-Eskadron. Als chauffeur, schutter
.50, beveiliging, motorrijder of Cogroep.
De vtgn stonden over een aantal Brigades geparkeerd.
2 op Soesterberg,
2 op Utrecht, de 83 en 85
2 op Soestdijk (brigade ) en
2 op Amersfoort. Deze zijn later ook naar Soestdijk verhuist.

Peter Nijmeijer en de PW-CO KN 89-83, Brigade Utrecht
1980
"Ik ben natuurlijk als boordschutter begonnen. Soesterberg
was toen een kleine brigade van ongeveer 25 man. Ik heb
mijn rijbewijs in februari 1978 gehaald op het Piroc.
Vanaf dat moment was de 75-54 mijn auto.
1x per maand hadden wij een rij en radio oefening met
alle wagens.
1 dag rijden via bepaalde voorbestemde routes en 1 dag onderhoud
op de brigade Soestdijk.
Verder 1 of 2 x per jaar een meerdaagse oefening ergens
in Nederland.
Ook gingen we twee keer per jaar naar het ISK om de boel
in brand te schieten.........
Ik bedoel, om schietoefeningen te houden.
Verder konden we als chauffeur/boordschutter nog in overleg
individuele rijoefeningen houden in het kader van onderhoud
rijvaardigheid.

Brigade Soestdijk 2010
Soestdijk
Wat de meeste (Oud) collega's uit het "G" is bijgebleven
was de beveiliging van Paleis Soestdijk. We hadden die avond
op Soesterberg een verjaardag gevierd. We zaten toen als
ongetrouwde marechaussee's natuurlijk intern. Niets wees
erop, dat er zich iets ernstigs zou gaan afspelen, dus het
bier vloeide rijkelijk uit de tap. Aangezien we de andere
dag wel weer gewoon ons werk moesten doen, werd de zaak
om ongeveer 01.00 uur afgesloten en opgeruimd.
We lagen nog geen uur in onze bedden, toen we met veel
lawaai werden gewekt door de dienstdoende collega's. "ALARM
VOOR HET G" Binnen een half uur moesten de wagens in
vol ornaat op Soestdijk staan. Persoonlijke wapens (pistool
en karabijn) op de man, inclusief munitie. Ik zal je zeggen,
dat je dan wel wakker bent, want bij andere alarmoefeningen
kreeg je meer tijd en geen wapens mee. Alleen..............wie
ging er rijden. (Er was toen net een nieuwe alcoholwetgeving)
Maar gezien de ernst van de situatie en het feit dat we
begeleiding van collega's kregen, gingen we daar niet moeilijk
over doen. Wie het eerst komt, wie het eerst maalt.
Op Soestdijk (brigade ) aangekomen. moesten de 2 PWCo's
door een achterafpaadje naar de flanken van het paleis.
De .50's werden geplaatst en voorzien van munitie. We kregen
toen ook te horen, dat er een groep Molukkers onderweg was
in een vrachtauto om een poging te doen de koningin te gijzelen.
Deze zijn (naar later bleek) onderweg "opgevangen"
, maar wij kregen maar 1 opdracht. Alles wat door het hek
probeerde te rammen, werd zonder pardon onder vuur genomen.
Dan schiet je adrenalinepeil toch behoorlijk door het plafond,
dat kan ik je zeggen! De torens en de .50 waren in een soort
van kruisvuur vastgezet op het midden van de twee toegangshekken.
Het was gewoon een kwestie van de trekker overhalen en vasthouden.
Dit bleef een tijdlang zo gaan met 8-uurs diensten, tot
de dreiging over was. Koningin Juliana is nog wel boos geweest
over het feit, dat de YP-s bij het "parkeren"
de gazons aan de zijkanten danig hadden gemold. Maar ja,
het was natuurlijk in het donker en het was niet voorzichtig
gedaan. Maar ze had er natuurlijk begrip voor.
Amsterdam
Bij de gijzeling van het consulaat in Amsterdam, hebben
2 YP's nog een tijdje bij het woonhuis van de consul gestaan.
Maar dat is niet lang geweest. Daar was ik ook niet zelf
bij. Ik zat toen in Wassenaar op een beveiligingstaak. Ik
denk niet, dat er veel collega's van het G weten, dat de
YP eigenlijk ontwikkeld is voor de KMar. Het is wel een
leuk detail.
Ik zal dan ook oude bekenden uit het G opmerkzaam maken
op de site en vragen om eventuele verdere gegevens en anekdotes.
Trouwens, na de gijzelingsacties en de actie bij het paleis,
kwam eindelijk de erkenning waar wij zo lang op gehoopt
hadden. Op de zijkant kwamen grote stickers " KONINKLIJKE
MARECHAUSSEE" . Het geheim was eraf. Daar waren we
toen best wel trots op, want voor die tijd was je gewoon
een soldaat in een pantserwagen (niets ten nadele natuurlijk),
maar wij voelden ons toch wel een beetje apart.
Trouwens weetje, dat je met 6 motoren, 4 VW combi's en
8 YP's van 10 ton over een 6-tons bruggetje kunt "jagen"
zonder (al te veel) schade aan te richten.
Dit was bij een oefening in het Noorden des Lands, waarbij
de hele colonne op tijdstip X in plaats Y moest zijn en
de spitsrijders een verkeerd weggetje in waren gereden!
Het was gewoon gas erop en gaan! Stevig spul maken ze daar
in het Noorden hoor!
De KN 75-54.
Deze is in gebruik geweest bij het zgn. G-Eskadron Kmar
in het District Utrecht.
De "54 " en de "73" stonden altijd op
de Brigade Soesterberg.
Veel foto's zijn er niet uit de tijd van het G-eskadron,
want we waren toen erg geheim. Foto's maken was een doodzonde.
Er stond ook alleen een brugclassificatie op de buitenkant.
Dit veranderde na de gijzeling van het Indonesisch consulaat
in Amsterdam. "

Gijzelingsdrama Indonesisch Consulaat. 10 december
1975. Vijf KMar-wagens op de Willemsparkweg thv 210 Amsterdam
[
streetview ]. Voorop de KN 75-54. Nederlands
Dagblad; dankzij Barry van der Aart.
|
|

Een wagen van het G-Eskadron in 11 december 1975, afzetting Koninginneweg.
[ streetview
]
Foto: Nationaal Archief. [
link ]

KMar afzetting met YP en zandzakken, Dufaystraat Amsterdam, 11 december
1975. [
streetview ]
Foto: Nationaal Archief. [
link ]

Bron: Noord-Hollands Archief, collectie Fotopersbureau De Boer. [
klik voor
groot ]

De KN 75-78 in 1983 op de Kolonel van Royenweg in Soesterberg. Foto:
Sander Ruys

De KN 75-73 augustus 1985. Foto: Sander Ruys. De blauwe stickers met
'Koninklijke Marechaussee' werden gebruikt vanaf 1976 tot het moment dat
ze werden ingeleverd in 1986.

Fort de Bilt, Biltsestraatweg Utrecht 1986.
Deze Foto's zijn beschikbaar gesteld door E. de Bruin kap. bd der KMar.
Met dank aan Henk Aalbers.
Van links naar rechts: de KN 89-85, KN 75-57, KN 75-54 en KN 75-53.
[
klik voor groot ]

Hoewel niet te lezen moeten links de 89-83, 75-59, 75-73 en 75-78 staan.
Acht YP's van de KMar District Utrecht. [
klik voor groot ] De 89-85 neus aan neus met de 75-53.

Biltsestraatweg Utrecht. Colonne begeleid door motorijders rijden langs
de poort, de KN 89-85 op kop.
[
klik voor groot ]

[
klik voor groot ]

[
klik voor groot ] De KN 75-54 [
link ]

Voorlaatste voertuig waarschijnlijk de KN 89-83. Daarachter twee KMar
VW combi's. [
klik voor groot ]

Uit: KMar-blad "Ons Wapen" van 26 juni 1986. Met dank aan Fred
Klijndijk

De KN 75-54, hier nog op de Bernhardkazerne, werd op 6 augustus 2014
definitief verplaatst naar het Opleidings Centrum KMar in Apeldoorn. Foto:
Peter Nijmeijer [ meer over de 75-54
]
2015________________________________________________
Zeker drie YP's van het 'G' hebben de snijbranders van '93 overleefd,
er rest er nu nog één.....

Apeldoorn, Koning Willem III kazerne 2014, de KN 75-54 [
link ]
Foto: Roel van Essen [
klik voor groot ]

De KN 75-73 Brigade Utrecht. In 1992 aan Portugal overgedragen en daar
stond hij in 2015 nog steeds. Verschroot in 2016. Foto Gertjan Schut. [
link ]

Ook de KN 76-24 begon aan een tweede leven bij de Policia Aerea. Hier
tijdens een parade op de vliegbasis van Sintra Portugal enige jaren geleden.
Verschroot in 2016. [ link ]

Het door Artitec uitgebrachte schaalmodel 1-87 van de KN 89-83. Met
enthousiaste hulp van KMar-ers tot stand is gekomen en kon vanaf begin
2015 kant-en-klaar besteld worden in hun webshop.

Het G-Eskadron 1985 in miniatuur van Peter Nijmeijer. [
klik voor groot
]
Peter: "Het G-esk Kmar met de kentekens uit mijn Kmar periode. De
PW-Co's hebben weliswaar hetzelfde kenteken (KN 89-83), maar ik heb KN
89-85 aangevraagd bij Artitec samen met 2 x DAF YA-328. Dan is het
plaatje compleet. De Kmar aanduiding en kentekens van de andere YP's
zijn aangebracht door een modelbouwende kennis. Dat priegelwerk lukt mij
niet meer!!"

TERUG